IedereenTelt vraagt input van de burger
30/05/2023 - 19:54
Iedereen Telt heeft mee het initiatief genomen en ondersteund om een bestuurskrachtanalyse te laten uitvoeren. Zo moesten we zicht krijgen op de draagkracht van de drie gemeenten Tielt, Pittem en Meulebeke afzonderlijk en de mogelijke voor- en nadelen voor alle partners bij een fusie.
Aan de hand van deze studie wilden we een duidelijk standpunt innemen over een eventuele fusie en dit dan opnemen in het kiesprogramma van 2024. Met het mandaat van een betrokken kiezer konden we hiermee aan de slag om tegen 2030 met een nieuwe gemeente/stad van start te gaan.
Democratie betekent dat we werken met een systeem van vertegenwoordiging. In 2018 zijn alle partijen van de drie gemeenten naar de kiezer gestapt met een project voor hun respectievelijke gemeente, en dit zonder over de gemeentegrenzen te kijken. In geen enkel programma stond het woord fusie vermeld. In geen enkel meerjarenplan stond het woord fusie te lezen. Toen in 2019 duidelijk werd wat de schuldafbouw zou zijn, kwam het fusiewoord nog steeds niet in beeld en bij alle aanpassingen aan het meerjarenplan sindsdien ook niet. Pas in 2023, en dus als het te laat is voor een participatietraject of voor een degelijke voorbereiding, komt de discussie op gang.
Wij voelen ons op vandaag bij gevolg niet gemachtigd om die keuze te maken en leggen dan ook graag ons oor te luisteren bij jullie, de inwoners en personeelsleden van de drie gemeenten. We kiezen ervoor om niet enkel de burger van Tielt, die ons verkozen heeft, te bevragen, maar ook die van Pittem en Meulebeke. Zij zijn hier immers ook betrokken partij. De mandatarissen van de toekomstige gemeente of stad zullen immers over de oude gemeentegrenzen heen moeten kijken. Algemeen belang moet en zal een nieuwe invulling krijgen, willen we spreken van een geslaagde fusie.
Vul onze poll in: https://forms.gle/wZ8UnRuA8c92hix2A
Argumenten pro en contra fusie
Hieronder krijgen jullie alvast een beknopte samenvatting van de pro’s en contra’s zoals deze uit de studie komen.
Voor meer uitleg, kan u aansluiten op een info- en vraagmoment in de drie gemeenten:
- In Tielt: op 15 juni om 17u30 of om 20u30 in de Europahal;
- In Meulebeke: op 15 juni om 17u30 of om 20u30 in het OC Vondel;
- In Pittem: op 14 juni om 17u30 of om 20u30 in zaal Broeders Maristen.
|
Pro’s fusie |
Contra’s fusie |
|
Aanvullende technische en operationele ambtelijke expertise. |
Ambtelijke nabijheid en kennis / voeling van de noden kan verloren gaan. |
|
Nu teveel eenmansdiensten die plat liggen bij verlof of afwezigheid. |
Op vandaag veel gelijkaardige ambtelijke profielen. |
|
Professionelere werking door delen loonkost van duurdere experten. |
Oppassen voor te groot middenkader. |
|
Veel gedeelde uitdagingen waar gezamenlijk in kan geïnvesteerd worden (zwembad, sportinfrastructuur, cultuur,…). |
Grote verschillen in beleidscultuur (privatisering zorg in Meulebeke versus publiek aanbod in Pittem en Tielt, bestaan kinderopvang, flankerend onderwijs,…). |
|
Draagkracht verhogen om dankzij de financiële schaalvoordelen toch te kunnen inzetten op domeinen die op vandaag geen of onvoldoende ambtelijke expertise hebben (lokale economie, landbouw,…) of gepaard gaan met een zeer hoge kost (cultuur,…). |
Moeilijkheid bij afstemming over strategische keuzes (steunmaatregelen binnen sociale dienst, vergunningenbeleid, subsidiebeleid, …). |
|
Grotere impact en dus luidere stem in grotere samenwerkingsverbanden. |
Indien we alle initiatieven en acties die de drie gemeenten vandaag doen over het grondgebied van de drie uitrollen zonder keuzes te maken, zal er geen financieel voordeel zijn, in tegendeel. |
|
Minder politieke mandatarissen en dus minder kosten (op voorwaarde dat er dan geen nood is aan een aantal voltijdse medewerkers is omdat het werkingsgebied en dus het aantal dossiers gevoelig stijgt). |
Uitgestrektheid van het grondgebied versus toegankelijkheid van de dienstverlening voor iedere burger. |
|
Hogere bijdrage vanuit het gemeentefonds. |
Verschillen in investeringsniveau en -snelheid hebben geleid tot grote verschillen in schuldgraad tussen de gemeenten. |
|
Eenmalige en gedeeltelijke schuldovername vanuit Vlaanderen van €19 000 000. |
Zeer grote verschillen in de rioleringsgraden zorgen voor (toekomstige) investeringskosten in vooral Meulebeke waar de schuldgraad per inwoner al veel hoger is dan in de andere twee gemeenten. |
|
Risico op verminderde aanspreekbaarheid, afstand tussen burger en bestuur wordt groter. |
|
|
Vrees bij kleine, goed functionerende besturen om de dynamiek te verliezen in een groter geheel. |
|
|
Fusiedebat moet kaderen in breder vraagstuk over het takenpakket en de organisatie van de lokale besturen (en voortbestaan provincies?). |
Hoewel de kolom van de contra’s iets langer is dan de kolom van de pro’s, geloven wij wel dat we op termijn niet anders kunnen dan in een fusieverhaal te stappen, zeker gelet op het stijgend aantal opdrachten dat de lokale besturen vanuit Vlaanderen doorgeschoven krijgen zonder bijhorende middelen. We wilden dan ook met deze stelling naar de kiezer stappen in 2024.
Vandaag ligt echter een nieuw scenario voor waarbij nu reeds naar een fusie zou gegaan worden. Dit betekent heel concreet dat er reeds in juli 2023 een principiële goedkeuring tot fusie zou gebeuren en in december 2023 reeds een definitieve goedkeuring moet gegeven worden op de gemeenteraad. Dan is er geen terugweg meer mogelijk.
Hieronder proberen we even beknopt de voor- en nadelen van een fusie in 2024 dan wel in 2030 in kaart te brengen.
Pro’s fusie 2024
- Nu zeker €500 schuldovername/inwoner of in totaal €19 000 000. Na 2025, onduidelijkheid over het bedrag na de vorming van de nieuwe Vlaamse regering.
Pro’s fusie 2030
- Impact op personeel en vrees dat veel goeie elementen, zeker in deze tijden van schaarste op de arbeidsmarkt, zullen vertrekken bij onduidelijkheid over toekomst.
- Mits goeie planning kan een gefaseerde fusie van de verschillende diensten waarbij zowel ambtenarenapparaat als bestuur groeien in hun kennis over de gevoeligheden en de historiek van de vele dossiers.
- Minder kosten in personeel, begeleiding en coördinatie dan bij snelle fusie.
- Personeelsbeleid kan doordachter: vervanging of niet dan wel aanwerving complementair profiel bij elke pensionering van de komende zeven jaar.
- Tijd en ruimte voor doordachte keuzes voor de grote verschillen in beleidscultuur: wat zijn de taken van een lokaal bestuur?
- Afstemming van de strategische keuzes kan geleidelijk en veel doordachter: welke acties behouden we, welke accenten leggen we, wat is de gemeenschappelijke deler voor al onze gezamenlijke burgers?
- Laat de burger toe mee te denken en naar een eenmaking toe te groeien. Hiervoor moet er echter voor iedereen een meerwaarde zijn.
- Een principiële “verloving” met een meerjarenplan in 2025 dat tegelijk werkt op de noden van de verschillende gemeenten als op de integratie van alle diensten tegen 2030 biedt zekerheden en garanties voor alle burgers en personeelsleden van Meulebeke, Pittem en Tielt.
- Op de vraag op de gemeenteraad aan het begeleidend studiebureau Probis, dat al heel wat fusies in Vlaanderen heeft begeleid en begeleidt, of het nog haalbaar was de oefening tegen eind dit jaar af te werken wat het antwoord: “theoretisch wel als de principiële goedkeuring gebeurt in juli, niet als dat in september is”. In juli en augustus kan er echter door de verschillende verlofperiodes van al de diensthoofden in de drie gemeenten weinig inhoudelijke voorbereiding gebeuren, waardoor de volledige inhoudelijke voorbereiding toch op drie maanden zou moeten gebeuren.